Les 1

Leerdoelen

• De leerlingen weten wat songwriting is.
• De leerlingen kunnen een tekst schrijven op een bestaand lied.
• De leerlingen luisteren naar elkaar en zorgen ervoor dat iedereen een gelijke bijdrage kan leveren.

De les

Als eerste les wil ik de leerlingen een klassenlied laten schrijven. Ik kies hiervoor een bekend lied die de leerlingen al kennen, waarop ze de tekst gaan schrijven. Hierdoor sluit het aan op de belevingswereld. Ook kiezen de leerlingen samen onderwerpen/gebeurtenissen uit om in het lied voor te laten komen. Ook dit sluit dan aan bij de belevingswereld voor de kinderen. Tevens raken de leerlingen hier ook meer verbonden en betrokken naar elkaar. Het is activerend en de emotierijke context wordt benaderd. Hierover heb ik het gehad in de theorie.

Eerst geef ik een korte uitleg over songwriting. Wat is een couplet? Wat is een refrein? Wat is een bridge en hoe kan ik die herkennen in een liedje? Hoe pak je het aan als je zelf een tekst gaat schrijven? Dit leg ik eerst uit. Daarna mogen de leerlingen dat zelf toepassen. Ze krijgen allemaal de songtekst van het lied waar we het klassenlied op gaan schrijven. Het lied waar ze hun eigen klassenlied op gaan schrijven is ‘Ik huil alleen bij jou’ van Ali B. Ze krijgen het lied te horen en dan moeten de leerlingen zelf opschrijven wat het couplet is, wat is het refrein etc. Als de leerlingen hiermee klaar zijn bespreken we dit.

Nu gaan we beginnen aan het klassenlied! De leerlingen mogen in groepjes brainstormen over welke onderwerpen er in het lied moeten komen. Wat voor leuke dingen hebben ze met de klas meegemaakt? Kan je iets vertellen over een docent/mentor? Etc. Maak een woordweb, schrijf onderwerpen op je blad, etc. Als de leerlingen hiermee klaar zijn gaan we het klassikaal bespreken en kiezen we vier onderwerpen uit die uiteindelijk in het klassenlied komen.

De klas wordt nu in 4 of 5 groepen verdeeld. Elke groep krijgt een onderwerp en gaan een couplet schrijven voor hun klassenlied over dat onderwerp. De leerlingen krijgen het werkblad (bijlage 1) en de originele tekst (bijlage 2). Ze mogen hun tablets/laptops gebruiken om op Youtube het lied te beluisteren. Als de leerlingen klaar zijn met hun couplet krijgen ze nog de tijd om te oefenen.

Samen zingen! Nu is het eindelijk tijd om met de hele klas het lied te zingen. Eerst zingen we even het refrein met zijn allen, zodat iedereen deze kent. Daarna gaan we het hele lied zingen, elke groep zingt hun eigen couplet. Iedereen zingt het refrein. Dit doen we een aantal keer met de hele klas! De docent begeleidt de leerlingen op piano/gitaar.

Les 2

Leerdoelen

• De leerlingen weten welke muziekgenres er allemaal zijn.
• De leerlingen kunnen een muziekgenre herkennen aan een luistervoorbeeld.
• De leerlingen werken met elkaar samen.
• De leerlingen kunnen een presentatie geven over hun favoriete muziekgenre.

De les

Zoals ik bij de theorie heb beschreven willen pubers steeds meer te maken krijgen met de realiteit en verdieping in veel onderwerpen. Vooral de onderwerpen die ze interessant vinden. Daarom gaat deze les over de muziek die ze zelf interessant vinden.

In de les ga ik het hebben over verschillende muziekgenres. Welke genres heb je? Waaraan kun je deze herkennen? Wat zijn bekende artiesten binnen dat genre? Na deze uitleg laat ik een aantal luistervoorbeelden horen. De leerlingen moeten dan goed luisteren welke genres ze in een lied herkennen. Daarna mogen de leerlingen in groepjes met elkaar in discussie over de muziekgenres en welke hun het leukste vinden. We bespreken dit klassikaal. Waarom vinden ze dit? En waarom verschillen de meningen?

Als laatste geef ik de leerlingen een huiswerk opdracht op waarin ze onderzoek gaan doen naar hun favoriete muziekgenre, artiest en lied. Hier maken ze een verslag over en een presentatie. In de komende weken gaan alle leerlingen een korte presentatie geven over hun favoriete muziekgenre, artiest en lied. Hierdoor krijgen de leerlingen ook meer inzicht in elkaars belevingswereld.

Les 3

Leerdoelen

• De leerlingen weten wat een beat is.
• De leerlingen kunnen een eigen beat maken.
• De leerlingen kunnen een eigen rap maken.

De les

Als docent moet je meegaan in de ‘trends’ van tegenwoordig. Ik heb bij het observeren tijdens de projectweek STEAM aan veel leerlingen gevraagd wat hun nou graag in een muziekles zouden willen doen. Het enige wat ik terugkreeg was: “Ik wil graag beats maken!”. Daarom heb ik een muziekles bedacht die te maken heeft met de interesse van de leerlingen en ook zodat deze aansluit op de belevingswereld.

Alle leerlingen hebben een eigen laptop/tablet op mijn stageschool. Deze les gaan we zelf beats maken. Hiervoor gebruiken we de app ‘Beatmaker’. Ik geef klassikaal een paar voorbeelden van beats en laat daarna de leerlingen zelf wat experimenteren.

Daarna geef ik uitleg over de opdracht die hierbij hoort. De leerlingen maken allemaal individueel beats waarop ze een rap gaan schrijven. De rap moet gaan over een actueel onderwerp of een onderwerp die zij zelf interessant vinden. Daarnaast maken ze een kort verslagje waarom ze juist voor dat onderwerp hebben gekozen. Dit sluit aan bij de belevingswereld.

Les 4

Leerdoelen

• De leerlingen weten welke instrumenten kunnen voorkomen in een band.
• De leerlingen kunnen een lied uitvoeren in bandvorm.
• De leerlingen luisteren naar elkaar en werken met elkaar samen. Ook zorgen ze ervoor dat iedereen een gelijke bijdrage geeft in hun gekozen lied.

De les

Deze les wil ik de leerlingen graag laten samenwerken in bandjes. Ik laat ze in groepjes een lied kiezen wat hun aanspreekt. Ook mogen ze zelf het instrument kiezen die ze willen bespelen. Hierdoor sluit het aan op de belevingswereld van de pubers, ze mogen zelf kiezen waar hun interesse ligt.

Aan het begin van de les leg ik de opdracht uit aan de leerlingen. Ze mogen in groepjes van 4 tot 5 leerlingen een lied uitvoeren in bandvorm. Ik vertel de eisen van de opdracht. Bijvoorbeeld: het genre van het lied maakt niet uit, dat is geheel eigen keuze. Het moet wel genoeg partijen hebben vergeleken met het aantal leerlingen in je groep, etc. Daarna laat ik de leerlingen groepjes maken en een lied uitkiezen. Ook moeten de leerlingen kiezen welk instrument ze gaan spelen.

De leerlingen krijgen een paar lessen om hiervoor te oefenen (ligt aan welke klas en niveau, mavo, havo of vwo hoeveel lessen ze ervoor nodig hebben). Daarna hebben we een les waarin elk bandje hun lied gaat presenteren. Het werken in de praktijk, het samenwerken en presenteren heeft weer te maken met een activerende didactiek.

Les 5

Leerdoelen

• De leerlingen weten welke stof er behandeld is in de afgelopen periode/het afgelopen jaar.
• De leerlingen kunnen hun creativiteit inzetten tijdens de quiz.
• De leerlingen luisteren naar elkaar en tonen respect naar elkaar.

De les

In de theorie over activerende didactiek kwam ook naar voren om van het lesgeven een soort spel te maken. Daarom heb ik voor deze les een quiz bedacht waarin alle voorgaande, behandelde stof terugkomt. Deze les zou je kunnen geven aan het einde van een periode of het einde van het jaar als leuke afsluiter. Dit sluit ook weer aan bij de belevingswereld omdat de voorkennis verankerd wordt (zie literatuuronderzoek) en in de eerdere lessen zijn er onderwerpen naar voren gekomen die hiermee te maken hadden. Omdat ik deze onderwerpen terug laat komen in de quiz betrekken we de belevingswereld van de leerlingen.

‘De Grote Spel- en Muziekquiz’! De leerlingen strijden in 2 groepen tegen elkaar. De quiz bestaat uit verschillende rondes. Ze krijgen theoretische vragen, doe-opdrachten, maar ook over de verschillende muzikale periodes uit de geschiedenis, muziekgenres en artiesten. Noem maar op! Hierdoor herhalen de leerlingen op een leuke manier alles wat ze het afgelopen jaar geleerd/gedaan hebben in de muzieklessen.

Alle leerlingen krijgen een actieve rol. Elk team studeert aan het begin een eigen yell/buzz/geluid in. Deze kunnen ze tijdens de quiz inzetten als ze het antwoord weten. Tijdens de quizrondes krijgen steeds verschillende tweetallen een opdracht of vraag. Zo komt iedereen aan de beurt. De leerlingen zetten hun creativiteit en muzikaliteit in.

Les 6

Leerdoelen

• De leerlingen weten wat ritme, melodie en tempo is.
• De leerlingen weten wat een begeleiding is.
• De leerlingen kunnen een 'instrument' maken van een voorwerp.
• De leerlingen kunnen met elkaar samenwerken.
• De leerlingen luisteren naar de docent wanneer er uitleg wordt gegeven.

De les

In deze les gaan we muziek maken met voorwerpen. De leerlingen mogen zelf voorwerpen uitkiezen die kunnen dienen als instrument. Alles mag gebruikt worden. Doordat de leerlingen zelf hun fantasie gebruiken en een voorwerp uit hun omgeving kiezen, sluit dit aan bij de belevingswereld. 

De leerlingen gaan in groepjes van 4/5 een muziekstukje (0:30 - 1:00) maken met voorwerpen. Hierbij gaan de leerlingen letten op melodie, ritme, tempo en begeleiding. De leerlingen nemen allemaal van thuis een voorwerp mee. Dit voorwerp kan op een manier geluid maken waardoor het kan dienen als instrument. Hoe of wat, dat mogen de leerlingen zelf weten! Er worden groepjes gemaakt (door de docent of de leerlingen, dit ligt eraan hoe de klas is). De groepjes gaan dan aan de slag met de instrumenten. Elke leerling speelt het instrument die hij/zij heeft meegenomen. 

In de groepjes beginnen de leerlingen met het in elkaar zetten van een muziekstukje. Hierbij gaan ze letten op ritme, melodie en begeleiding. Bijvoorbeeld: twee leerlingen spelen een begeleiding, de andere leerlingen wisselen af met een melodie. Het stukje mag van alles zijn. De leerlingen hebben heel veel vrijheid zodat ze van alles kunnen uitproberen, zolang ze er maar voor zorgen dat er een eindproduct is en dat iedereen een gelijke bijdrage levert aan het muziekstukje. Ook zorgen ze ervoor dat ze in hetzelfde tempo spelen. Aan het einde van de les laten we het aan elkaar horen.

Les 7

Leerdoelen

• De leerlingen weten wat de begrippen van luisteren betekenen.
• De leerlingen kunnen begrippen koppelen aan liedjes.
• De leerlingen kunnen begrippen terughoren in liedjes.

De les

Dit is geen les maar een opdracht (voor punt). Ik geef wel een aantal voorbeelden voor wat voor les er voorafgaand aan gegeven kan worden. Het gaat er voor mij nu om dat de opdracht aansluit bij de belevingswereld. Natuurlijk is het belangrijk dat de leerlingen betrokken worden tijdens de lessen, maar het leek mij ook interessant om een opdracht te bedenken die aansluit bij de belevingswereld van een puber.

De opdracht

De leerlingen gaan een kort verslag maken waarin ze luisterbegrippen koppelen aan een liedje. De opdracht staat ook helemaal beschreven in bijlage 3. Er zit ook een invulbestand bij. Het liedje mogen de leerlingen zelf kiezen, daarom sluit het ook aan op de belevingswereld. De leerlingen kiezen minimaal 3 begrippen uit de lijst (zie bijlage 3). De leerlingen geven aan hoe en wanneer 

deze begrippen te horen zijn. Ook zetten ze de YouTubelink erbij, zodat de docent dit kan controleren en nakijken.

Voorbeelden voorafgaande lessen

• Een les waarin begrippen die bij luisteren horen worden uitgelegd.
• Een les waarin de leerlingen bezig zijn met luisteren naar voorbeelden.
• Een les waarin de leerlingen een (oefen)luistertoets maken.
• Een les waarin de docent een soort spel bedenkt wat met luisteren te maken heeft. Bijvoorbeeld memory met geluiden.  

Les 8

Leerdoelen

• De leerlingen weten wat Do Re Mi etc. betekent.
• De leerlingen weten de notennamen die gekoppeld zijn aan Do Re Mi etc.
• De leerlingen kunnen Do Re Mi uit The Sound of Music zingen.
• De leerlingen kunnen een eigen tekst schrijven op de melodie van het refrein van Do Re Mi.
• De leerlingen kunnen iets persoonlijk of een eigen interesse kwijt in de muziek. Dit is goed voor de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen.

De les

We beginnen met het zingen van Do Re Mi uit The Sound of Music (in het Nederlands). We zingen alleen het refrein (zie bijlage 4). Ook leg ik uit wat Do Re Mi Fa Sol La Ti Do nou precies betekent (uitleggen dat Do een C is etc. en dat we deze noten gebruiken om een lied te maken). Dit kan je dus meteen koppelen aan de notennamen die de leerlingen moeten leren voor het vak muziek. Het klinkt misschien een beetje kinderachtig in het begin, maar we gaan er daarna iets heel leuks mee doen! Nadat we een aantal keer het refrein hebben gezongen, gaan de leerlingen namelijk zelf aan de slag met een tekst schrijven op het refrein. Hierbij moet het gaan over iets uit hun eigen leven, wat ze interessant vinden of wat ze leuk/grappig vinden. De leerlingen mogen dit individueel doen of in tweetallen. Hier mogen ze zelf voor kiezen. 

Dan gaan we nu door met de opdracht. De leerlingen moeten zelf een tekst schrijven op het refrein van Do Re Mi. Maar we laten Do Re Mi etc. staan (onderaan deze les staat het voorbeeld ervan). De leerlingen moeten dus zelf iets bedenken wat met Do Re Mi etc. te maken heeft. Bijvoorbeeld:

Do, het einde van kado

Re, de regen in een woud

Mi, Bami dat eet ik graag

Etc.

Er bestaan namelijk ook al een aantal versies van Do Re Mi. Namelijk:

• Ti, waar woont tie in Tirol
• Ti, het Engelse woord voor thee

De leerlingen kunnen dus hun beleving, fantasie en creativiteit gebruiken!

Aan het einde van de les kun je verschillende dingen doen:

• De leerlingen delen hun tekst met een ander individu of tweetal.
• De leerlingen leveren hun teksten in.
• De leerlingen moeten hun teksten in volgende lessen oefenen en uitvoeren voor de klas.
• We zetten alle refreinen achter elkaar en zingen het met de hele klas.

Er zijn veel mogelijkheden. Kies de mogelijkheid die het beste bij de klas past.

Voorbeeld:

Do ____________________________________________________________

Re ____________________________________________________________

Mi ____________________________________________________________

Fa ____________________________________________________________

Sol ___________________________________________________________

La ____________________________________________________________

Ti _____________________________________________________________

Bijlagen

Bijlage 1: De allerleukste klas (klassenlied)

1. ………………………………………………………………….

         ………………………………………………………………….

         ………………………………………………………………….

         ………………………………………………………………….

2. …………………………………………………………………

        …………………………..……………………………………..      

        ………………………………………………………………….

          ………………………………………………………………..

Ik kan praten met iedereen

Mezelf zijn geen probleem

Hangen met wie ik wil

Maakt geen verschil, met wie ik deel

Ik kan praten met iedereen

Mezelf zijn geen probleem

Lachen met wie ik wil

Maakt geen verschil, met wie ik deel

Want, wij zijn naam klas

Een superleuke klas

De allerleukste klas

Is wat wij zijn

Het is hier fijn

Ja, wij zijn naam klas

Een superleuke klas

De allerleukste klas

Is wat wij zijn

Het is hier fijn

3. …….………………………….………………………………….

        ……………….…..………………………………………………

         …………………..………………………………………………..

         ………………..……………………………………………………

4. ……………………………………………………………………

          …………….……………………………………………………..

          ……………..……………………………………………………..

           ……….…………………………………...………………………

Ik kan praten met iedereen

Mezelf zijn geen probleem

Hangen met wie ik wil

Maakt geen verschil, met wie ik deel

Ik kan praten met iedereen

Mezelf zijn geen probleem

Lachen met wie ik wil

Maakt geen verschil, met wie ik deel

Ik kan lachen met iedereen

Mezelf zijn, geen probleem

Ik kan hangen met wie ik wil

Maakt geen verschil, met wie ik deel

Want, wij zijn naam klas

Een superleuke klas

De allerleukste klas

Is wat wij zijn

Het is hier fijn

Ja, wij zijn naam klas

Een superleuke klas

De allerleukste klas

Is wat wij zijn

Het is hier fijn

Bijlage 2:  Ali B - Ik Huil Alleen Bij Jou

1. Gebroken gevoel

Verborg de pijn door steeds te lachen

Iemand moest het doen

Sterk zijn, er is geen ruimte voor een zwakte

2. En alles komt goed (Goed, goed, goed)

Is wat ik zei en droeg de lasten

Eén blik was genoeg (Noeg, noeg, noeg)

Want jij kent de man achter het masker

Ik kan praten met iedereen

Mezelf zijn, geen probleem

Hangen met wie ik wil

Maakt geen verschil met wie ik deel

Ik kan lachen met iedereen

Mezelf zijn, geen probleem

Ik kan boos zijn op wie ik wil

Wat, waarom, met één verschil, want

Ik huil alleen bij jou

Ik huil alleen bij jou

Ik laat alleen bij jou

Mezelf gaan

Alleen bij jou

Ik huil alleen bij jou

Ik wil alleen bij jou

Ik laat alleen bij jou

Mezelf gaan

Alleen bij jou

3. En als ik je verwaarloos

Probeer dan niet te vergeten om mij te vergeven

Succes zette mij op een dwaalspoor

En nu ben ik verdwaald op de aardbol

4. Hoe kan het dan dat jij me zo goed aanvoelt

Misschien gaat het dieper, is het ons DNA vol

Zwarte bladzijdes uit het boek dat we deelden

Een nieuwe bladzijde in het boek wordt geschreven

Dus huil altijd bij mij

Als jij iemand nodig hebt

Iemand die jou begrijpt

Iemand die jou herkent

Jou kent als geen ander

Zelfs als je bent veranderd

Vind dan je ouwe ik weer terug

In mijn blik, want

Ik huil alleen bij jou

Ik huil alleen bij jou

Ik laat alleen bij jou

Mezelf gaan

Alleen bij jou

Ik huil alleen bij jou

Ik wil alleen bij jou

Ik laat alleen bij jou

Mezelf gaan

Alleen bij jou

Ik kan lachen met iedereen

Mezelf zijn, geen probleem

Ik kan hangen met wie ik wil

Boos zijn op wie ik wil, met één verschil

Ik huil alleen bij jou

Ik huil alleen bij jou

Ik laat alleen bij jou

Mezelf gaan

Alleen bij jou

Ik huil alleen bij jou

Ik wil alleen bij jou

Ik laat alleen bij jou

Mezelf gaan

Alleen bij jou

Bijlage 3: Wat hoor je? - Opdracht Muziek

WAT HOOR JE?

Opdracht begrippen luisteren

Naam:

Klas:

Datum:

Opdracht

Maak een verslag van een liedje waar minstens drie van de volgende begrippen in te horen zijn. Geef aan hoe je deze begrippen hoort in het lied. Geef ook aan wanneer je deze begrippen hoort in het lied.

Zet de YouTubelink die je gebruikt hebt er ook bij.

Deze opdracht is voor punt.

Inleverdatum: 8 mei

Je kunt kiezen uit de volgende begrippen

INVULBESTAND OPDRACHT WAT HOOR JE?

Titel:

Artiest:

YouTubelink:

Begrip 1

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

Begrip 2

______________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

Begrip 3

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

Begrip 4 (niet verplicht)

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

Begrip 5 (niet verplicht)

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

Bijlage 4: Do Re Mi - The Sound of Music (Nederlandse tekst)

Refrein:

Do de do van domino
Re van repen chocola
Mi zijn noedels in 't Chinees
Fa familie van ma ma
Sol die maken we soldaat
La die laten we maar zo
Ti waar woont tie in Tirol

En dan zijn we weer bij Do oh oh oh